مسجد کبود تبریز
 
 
بخشی از مطالب:
 
مسجد کبود یا مسجد جهانشاه  از مسجدهای تاریخی تبریز مربوط به دوران حکمرانی قراقویونلوها در قرن نهم هجری است. مادام ژان دیولافوا، مهندس راه و ساختمان و باستان‌شناس فرانسوی که همراه همسرش از سوی دولت فرانسه برای انجام کاوش‌های باستان‌شناسی به ایران سفر کرد در کتاب خود از این مسجد با نام مسجد آبی تبریز (  نام برده‌است.
 
nاین بنا در مرکز شهر تبریز واقع است ویکی از شاهکارهای معماری دوره اسلامی به سبک آذری  بشمار می رود.
nاین مسجد در زبان محلی ، گوی مچید(مسجد کبود) ودر منابع گاه مسجد جهان شاه نامیده می شود؛ اما در گذشته به مسجد و عمارت مظفریه معروف بوده است .
n    بانی بنا، میرزا جهان شاه بن قرایوسف ترکمن-و به روایات دیگر همسر وی: جهان بیگم خاتون یا دخترش صالحه خاتون-سومین پادشاه از سلاطین طایفه قراقویونلواست که در سال 839ه-ق در آذربایجان و نواحی شمال غرب ایران حکومت می کرده است و بر طبق بقایای کتیبه موجود، این بنا را در سال 870ه- ق به پایان رسانده است،که طراح بنا« میر نعمت الله بن البواب»:نبیره میر عبدالوهاب تبریزی بوده است.
nاز قرار گفته بعضی از محققان،عمارت مظفریه منحصر به مسجد نبوده: بلکه عمارات و ساختمانها و تفرعات زیادی- از خانقاه و ملحقات و زوایا و صحن ها و رواق و حوضخانه-داشته است که همگی از بین رفته اند.
n
n بقایای این مسجد در طی قرون گذشته در اثر زلزله و بی توجهی، متحمل صدمات جبران ناپذیری شده است؛ به طوری   که تا دوره اخیر، گنبد و مناره های آن ریخته و بصورت ویران و مخروبه ای در آمده بوده است . بقایای مسجد کبود- که بجز چند طاق شکسته و سر در خارجی نبوده- در دوره اخیر، به همت مسئولین مربوطه باسازی و تعمیر اساسی گردیده است.
n
 
nسیاحان و نویسندگان متعددی در قرون گذشته از این بنا دیدن کرده و شرح های از آن ارائه داده اند. کاتب چلبی، مورخ عثمانی که در تاریخ 1045به تبریز آمده ،در تاریخ جهان نما  می نویسد: درگاه مسجد جهان شاه، بلندتر از طاق کسری است. 
 
nسردرب ورودی مسجد 
 
nبنایی عالی است که با کاشی های زیبا آراسته شده.                
nگنبدهای بلندی دارد ... جامع دل انگیزی است که هر کس داخل آن شود، دلش اجازه بیرون شدن را نمی دهد؛ لیکن شعیان غالباً از رفتن بدان مسجد خوداری می کنند. این بنا با کاشی های زیبائی آراسته شده... 
n    تاورنیه – سیاح فرانسوی که یک سال بعد از کاتب چلبی از تبریز دیدن کرده، در خصوص این مسجد می نویسد: در اطراف میدان بزرگ تبریز و مجاورت آن، بقیه آثار و بناهای عالی دیده می شود و چهار- پنج مسجد را که در عظمت بنا بی نظیر هستند، به خرابی واگذارده اند .
n    یکی از آن مساجد که بهتر و عالی تر از سایر مساجد تبریز است در خارج شهر، سر راه اصفهان واقع شده ... بنای این مسجد بسیار عالی و نمای آن که پنجاه قدم ارتفاع دارد،هشت پله از سطح زمین معبر کرسی دارد و ار خارج ،دیوار های آن همه از کاشی 
n
nاز راهرو مسجد داخل گنبد می شود که سی و شش قدم قطر آن است، دایره گنبد،سه برابر قطر آن میشود. این گنبد بزرگ مسجد،از طرف داخل، روی دوازده مجردی بنا شده که شانزده مجردی هم از خارج تکیه گاه آن است. و این مجردی ها شش پای مربع حجم آنهاست. طرف پایین، در اطراف، سکویی از مرمر سفید ساخته شده که زیر آن  خالی وبرای نهادن کفشها،خانه خانه است.
 
nاین گنبد از طرف داخل با آجرهای کوچک مربع ازکاشیهای الوان مختلف گل وبوته دار موزاییک شده که در میان آنها به تناسب،کلمات عربی گنجانیده و به قدری خوب جفت کاری    کرده اند که گویا یک پرده نقاشی است که تمام با مقراض و پرگار ساخته شده است.از این گنبد (شبستان)داخل گنبد کوچکتری میشود که